5-HTP (5-Hidroksitriptofan), proteinlerin yapı taşı olan L-triptofan aminoasidinin kimyasal bir yan ürünüdür. Aynı zamanda, Griffonia simplicifolia olarak bilinen bir Afrika bitkisinin tohumlarından ticari olarak üretilir. 5-HTP, uykusuzluk, depresyon, anksiyete, migren ve gerilim tipi baş ağrıları, fibromiyalji, obezite, premenstrüel sendrom (PMS), premenstrüel disforik bozukluk (PMDD), dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve parkinson hastalığı gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır.
5-HTP, uyku, iştah, sıcaklık, cinsel davranış ve ağrı hissini üzerinde değişimlere neden olan serotoninin sentezini beyin ve merkezi sinir sisteminde arttırdığından, serotonin eksikliğinin olumsuz etkilediği depresyon, uykusuzluk, obezite gibi çeşitli hastalıklarda kullanılır.
5 HTP Takviyesinin Etkili Olduğu Durumlar
Depresyon: Bazı klinik araştırmalar, 5-HTP'nin ağız yoluyla alınmasının depresyon belirtilerini azalttığını göstermektedir. Birkaç çalışma, günlük 2-4 hafta boyunca 150-3000 mg dozun depresyon belirtilerini iyileştirdiğini bulmuştur. Araştırmalar, 5-HTP'nin bazı insanlar için geleneksel antidepresan tedavisi kadar yararlı olabileceğini de göstermektedir.
5 HTP Takviyesi ile İlgili Bilimsel Kanıtların Henüz Yetersiz Olduğu Durumlar
Alkolizm: Yapılan araştırmalar, 5 gün boyunca D-fenilalanin ve L-glutamin ile 5-HTP almanın alkol yoksunluk belirtilerini azaltabildiğini göstermektedir. Ancak, tek başına 5-HTP takviyesi ve alkolizm tedavisiyle ilişkisi kesinlik kazanmamıştır.
Alzheimer hastalığı: Araştırmalar, 5-HTP (triptofan takvisiyenin) ağız yoluyla alınmasının Alzheimer hastalığının semptomlarına yardımcı olmadığını düşündürmektedir.
Anksiyete: Endişe için 5-HTP'nin etkilerine dair kanıtlar açık değildir. Erken yapılan araştırmalar, doktor kontrolünde anksiyete için kullanılan ilaçla beraber 5-HTP takviyesinin alınmasının anksiyete bozukluğu olan kişilerde anksiyete belirtilerini azalttığını göstermektedir. Ancak, diğer araştırmalar ise tam tersi etki göstererek endişeyi daha da arttırabileceğini göstermektedir. Ayrıca, damar yoluyla 5-HTP verilen çalışmalarda triptofanın panik bozukluğu olan kişilerde anksiyeteyi azaltmadığı gösterilmiştir.
Fibromiyalji: Araştırmalar, 30-90 gün boyunca günde üç kez 100 mg 5-HTP'nin ağız yoluyla alınmasının, fibromiyaljili kişilerde ağrı, hassasiyet, uyku, anksiyete, özellikle sabah olmak üzere yorgunluk belirtilerini azaltabileceğini düşündürmektedir.
Menopoz semptomları: Araştırmalar, 4 hafta boyunca günlük 150 mg 5-HTP almanın postmenopozal kadınlarda sıcak basmalarını azaltmadığını göstermektedir.
Obezite: İlk araştırmalar 5-HTP almanın obez kişilerde iştahı, kalori alımını ve kiloyu azaltmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Benzer şekilde, menapoz sonrası kadın bireylerde de 5-HTP kullanımının kilo kaybına yardımcı olduğunu gösteren çalışmalar da bulunmaktadır. Obezite tedavisinde triptofan takviyesinin kullanımına ilişkin daha fazla araştırmaya ihtiyaç bulunmaktadır.
Yan Etkileri
5-HTP, doktor ve diyetisyen tarafından belirlenen tedavi içerisinde uygun dozda ağız yoluyla alındığında güvenlidir. 5-HTP, bir yıl içinde günde 400 mg'a kadar dozlarda güvenle kullanılmıştır. Bununla birlikte, bunu alan bazı kişiler aşırı kas hassasiyeti (kas ağrısı) ve kan anormallikleri (eozinofili) içeren ciddi bir durum olan eozinofili-miyalji sendromu (EMS) olarak adlandırılan bir durum geliştirmiştir. Bazı insanlar EMS'nin 5-HTP takviyesi üretimi sürecinde bir madde veya bulaş nedeniyle olabileceğini düşünmektedir. Ancak, bu durumu belirleyebilmek için yeterli bilimsel kanıt yoktur. 5-HTP takviyesi dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır.
5-HTP'nin diğer potansiyel yan etkileri arasında mide ekşimesi, mide ağrısı, bulantı, kusma, ishal, uyuşukluk, cinsel sorunlar ve kas problemleri bulunur. 5-HTP, büyük dozlarda ağız yoluyla alındığında güvenli değildir. Günde 6-10 gramlık dozlar, ciddi mide problemlerine ve kas spazmlarına neden olabilir. Kullanmadan önce mutlaka doktorunuzun ve diyetisyeninizin önerilerini dikkate alın. Kullandığınız diğer ilaç veya takviyelerle etkileşimi olabileceğini göz önünde bulundurun. Çocuklar, gebe ve emziren kadınların 5-HTP kullanımının güvenli olup olmadığına ilişkin yeterli kanıt bulunmamaktadır. Ayrıca, herhangi bir operasyona girmeden en az 2 hafta önce triptofan takviyesinin kullanımı bırakılmalıdır.
İlaç Etkileşimleri:
5-HTP takviyesi antidepresan ilaçlar, carbidopa, dekstrometorfan gibi ilaçlarla etkileşim göstermektedir. İlaç kullanım durumunda mutlaka 5-HTP takviyesi kullanımınızın güvenli olup olmadığını doktorunuza sorunuz.
UYARI: Bu makale yalnızca bilgilendirme amaçlı yazılmıştır. Besin takviyeleri kullanımına yalnızca uzmanlar tarafından karar verilmelidir.
Beslenme Danışmanlığı için randevu almak veya ücretsiz ön görüşme yapmak için tıklayınız.
