D vitamini
‘’Güneş ışığı vitamini’’ olarak bilinen D vitamini sadece bir vitamin değil, birçok işlev sağlayan bir hormondur. Ana rolü kalsiyum dengesini ayarlayarak kemik dokunun gelişimini ve sürekliliğini sağlanmaktır. Yapılan araştırmalara göre, D vitaminin kemik metabolizması dışında da hastalıklardan korunma ve tedavisinde birçok hayati metabolik fonksiyonda rol oynadığı ortaya çıkmıştır.
D VİTAMİNİNİ VE ETKİLERİ
D vitamini ve Kanser
D vitamini hücre büyümelerini düzenleyen hormonlardan birisidir. Kanser hücrelerini ölmesine yol açarak kanser gelişimini önler. Yapılan araştırmalarda bağırsak, prostat ve meme kanserlerinin oluşum risklerini azaltmıştır.
D vitamini ve Kalp Hastalıkları
D vitamini, kan basıncını kontrol eden hormonların kontrolünde görev alır. Kanda D vitamin düzeyinin düşük olduğu ülkelerde kalp hastalıkları ve yüksek tansiyon riskinde artış olduğu bilinmektedir.
D vitamini ve Diyabet (Şeker Hastalığı)
Yapılan araştırmalarda D vitamini düşük olan kişilerde diyabet görülme sıklığının fazla olduğu, diyabetli kişilerde ise kan şekeri kontrolü ve hastalığın ilerlemesinde önemli bir rolü olduğu gösterilmiştir. Bu yüzden özellikle kış aylarında kan şekerleri yüksek seyreden bireylerin D vitamini düzeyleri düşük olabilir. Bu nedenle diyabetli bireylerin mutlaka yetersizlik veya vitamin eksikliğinden korunmak için basit bir kan tetkiki yaptırmaları önemlidir.
D vitamini ve Enfeksiyon
D vitamini, bağışıklık sistemi hücreleri üzerinde olumlu etkiler göstererek enfeksiyonların oluşum riskini azaltır. Normal vitamin düzeyleri ile özellikle solunum yoluyla bulaşan mikroorganizmaların neden olabileceği hastalıklar engellenebilir.
D vitamini ve Obezite
D vitamininin vücut kompozisyonu üzerinde (vücutta yağ depolanmasıyla) etkileri mevcuttur. Çalışmalar da bunları destekler nitelikte olup D vitamini düşük olanlar ve D vitamininden eksik beslenenlerde vücut kütle indeksinin (BKİ) yüksek olduğu görülmüştür. Bu yüzden kilo kontrolü için diyetlerde D vitamini düzeyleri takip edilmelidir.
D vitamini ve Üreme Sağlığı
Üreme ile ilgili yapılan araştırmalarda D vitamini eksikliği olan kişilerde fertilite yani doğurganlıkta azalma görülmüştür. Bu yüzden tüp bebek ve infertilite (kısırlık) tedavilerinde detaylı bir tetkik yaptırarak eksiklikler varsa hekiminizin kontrolünde takviye kullanılması başarı oranını arttırabilir.
D vitamini ve Diğer Hastalıklar
Son yıllarda romatoid artrit, inflamatuar barsak hastalıkları (crohn ve kolit hastalığı), çölyak gibi birçok hastalıkta D vitaminin rolü olduğu düşünülmektedir. Özellikle, bağırsak hastalıklarında vücutta D vitaminin emilimi yani kullanımı bozulmakta ve bireylerin ihtiyaç duydukları günlük alım düzeyleri artabilmektedir.
Sonuç olarak D vitamininin, sağlık için şimdiye kadar düşünüldüğünden daha önemli olduğu kanısına varılmıştır. Sadece iskelet sağlığı ve mineral metabolizması için değil, diyabet, obezite, kalp hastalıkları, kanser ve birçok kronik hastalıktan korunmak için de önemli olduğu yapılan pek çok araştırma sonucunda görülmektedir. Bu nedenle, herkes yılda en az 1 kez kan D vitamin düzeylerini ölçtürmelidir. Eğer, D vitamini yetersiz ya da eksiklik açısından risk grubundaysanız daha sık kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.
Kimlerde D vitamini eksikliği olabilir?
· Gebe ve emziren kadınlar
· Bebek ve büyüme çağındaki çocuklar
· Yaşlılar
· Kapalı giyim tarzını benimsemiş kadınlar
· Siyah ırk veya koyu cilt renginde olan bireyler
· Şiddetli karaciğer ve böbrek hastalığı veya emilim bozukluğu olan hastalar
· Bazı epileptik ilaçları kullananlar
D vitamini eksikliğinde belirtiler
· Halsizlik, yorgunluk
· Depresyon eğilimi, mutsuz hissetme
· Vücutta kramp hissi
· Sık sık enfeksiyon geçirenler (grip, nezle, faranjit, bademcik vb.)
· İnsülin hormonu fonksiyonu bozulacağı için sık acıkma, tatlı isteği, yemeklerden sonra uyku hali vb. şeker düzensizliğine bağlı belirtiler
· Kemik ve kas güçsüzlüğü
· Eklem ağrıları
· Kas ağırları
· Çocuklarda raşitizm ve yetişkinlerde osteomalazi (kemik mineralizasyonunda azalma, yumuşama)
D Vitamini Kaynakları nelerdir?
D vitamini özellikle yağlı balıklarda (somon, karides vb.) ve balık yağında bulunur. Yumurta sarısı, karaciğer, peynir, süt ve süt ürünlerinde bulunur. Vücutta yeterli D vitamini için güneş ışığından faydalanılmalıdır. Yaz ayları başta olmak üzere vücudun yeterli D vitamini alabilmesi için güneşin dik açıyla geldiği 11:00-15:00 saatleri arasında en az 15-20 dakika gözlüksüz ve ön kollar açık olacak şekilde güneş ışığı alınmalıdır.
Dikkat edilmesi gereken bir konu, güneş koruyucu ve güneş gözlüğü kullanımı D vitamini alımını engeller. D vitamini, vücutta aktif olarak göz şakaklarından ve ön koldan emilebilmektedir.
Beslenme Danışmanlığı için randevu almak veya ücretsiz ön görüşme yapmak için tıklayınız.
