Folat ve folik asit suda çözünebilen bir B vitamini formudur. Folat gıdada doğal olarak oluşur ve folik asit bu vitaminin sentetik şeklidir. 1998'den beri yasaların gerektirdiği gibi, tahıl, un, ekmek, makarna, unlu mamüller, kurabiyeler ve krakerlere folik asit eklenmiştir.
Folat miktarı yüksek olan yiyecekler arasında yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli ve marul gibi), bamya, kuşkonmaz, meyveler (muz, kavun ve limon gibi), maya, mantar, et (sığır karaciğeri ve böbrek gibi), portakal suyu ve domates suyu bulunur.
Folik asit, düşük kan folat seviyelerinin (folat eksikliği) yanı sıra “kansızlık” (anemi) ve barsakların besin maddelerini uygun şekilde emmemesi gibi komplikasyonları önlemek ve tedavi etmek için kullanılır. Folik asit ayrıca ülseratif kolit, karaciğer hastalığı, alkolizm ve diyaliz dahil olmak üzere yaygın folat eksikliği ile ilişkili diğer durumlar için de önerilir.
Hamile olan kadınlar düşük yapmayı önlemek için folik asit desteği alırlar ve “nöral tüp defektleri” gibi, fetüsün omurilik ve sırt gelişimi sırasında ortaya çıkan spina bifida gibi doğum kusurlarının önlenmesinde folik asit önemli bir yere sahiptir.
Bazı insanlar, kolon kanseri veya servikal kanseri önlemek için folik asit kullanırlar. Aynı zamanda, kalp hastalığını, felci önlemek ve homosistein denen bir kimyasalın kan seviyelerini azaltmak için kullanılır. Yüksek homosistein düzeyleri kalp hastalığı için risk teşkil edebilir.
Folik asit hafıza kaybı, Alzheimer hastalığı, yaşa bağlı işitme kaybı, göz hastalığının yaşla ilişkili maküler dejenerasyonun (AMD) önlenmesi, yaşlanma belirtilerinin azaltılması, zayıf kemikler (osteoporoz), ürkek bacaklar (huzursuz bacak sendromu), uyku sorunları, depresyon, sinir ağrısı, kas ağrısı, AIDS, vitiligo adı verilen bir cilt hastalığı ve Fragile-X sendromu denilen kalıtsal bir hastalık için kullanılır.
Bazı insanlar, diş eti enfeksiyonlarını tedavi etmek için folik asidi doğrudan diş etlerine uygular. Folik asit genellikle diğer B vitaminleri ile birlikte kullanılır.
İnsan vücudunun doğru gelişimi için folik asit gereklidir. DNA denilen genetik materyalin üretilmesinde ve diğer vücut fonksiyonlarında yer alır.
Folik asit takviyesinin gerekli olduğu durumlar
Böbrek hastalığı: Böbrek hastalığı olan kişilerin yaklaşık %85'inde yüksek düzeyde homosistein vardır. Yüksek düzeyde homosistein, kalp hastalığı ve inme ile ilişkilendirilmiştir. Folik asit almak ciddi böbrek hastalığı olan kişilerde homosistein seviyelerini düşürür. Bununla birlikte, folik asit takviyesinin, kalp hastalıklarının riskini azalttığına dair net bir bilgi bulunmamaktadır.
Yaşa bağlı görme kaybı (yaşa bağlı maküler dejenerasyon): Araştırmalar, B6 vitamini ve B12 vitamini gibi diğer vitaminler ile folik asit almanın yaşla ilgili görme kaybı gelişme riskini azalttığını göstermektedir.
Depresyon: Sınırlı araştırmalar, antidepresanlar ile birlikte folik asit almanın depresyonlu kişilerde semptomları iyileştirdiğini göstermektedir.
Yüksek tansiyon: Araştırmalar folik asitin en az 6 hafta süreyle alınmasının yüksek tansiyonu olan kişilerde kan basıncını düşürdüğünü göstermektedir. Ancak kan basıncı ilacıyla birlikte folik asit kullanmak sadece ilaç kullanımıyla olan düşüşten daha fazla bir düşüşe sebep olmamıştır.
Hamilelik sırasında diş eti hastalığı: Diş etlerine folik asit uygulanması hamilelik sırasında oluşan diş eti hastalıklarının iyileşme sağladığı görülmüştür.
Felç: Folik asit almak, tahıl ürünlerini folik asitle zenginleştirmeyen ülkelerde yaşayanlarda felç riskini %10 ile %25 oranında azaltabilir. Ancak folik asit, folik asitle zenginleştirilmiş tahıl ürünlerini tüketen ülkelerdeki insanlarda görülen felç oranını azaltmamıştır.
Vitiligo: Folik asidin ağızdan alınması vitiligo semptomlarını iyileştirir.
Yan Etkileri
Folik asit, çoğu insan için ağız yoluyla alındığında veya vücuda enjekte edildiğinde muhtemel güvenlidir. Çoğu yetişkin günde 1000 mcg'den daha az dozlarda kullandığında herhangi bir yan etki yaşamaz.
Folik asit uzun süre yüksek dozlarda ağızdan alındığında tehlikeli olabilir. Yüksek dozlarda folik asit, abdominal kramplara, ishal, kızarıklık, uyku bozuklukları, sinirlilik, konfüzyon, bulantı, mide rahatsızlığı, davranış değişiklikleri, cilt reaksiyonları, nöbetler, gaz, heyecanlanma ve diğer yan etkilere neden olabilir.
Uzun süre çok fazla folik asit almanın ciddi yan etkilere neden olabileceğine dair bazı endişeler vardır. Bazı araştırmalar, folik asitin 800-1200 mcg dozlarında alınmasının kalp problemi olan kişilerde kalp krizi riskini artırabileceğini düşündürmektedir. Diğer araştırmalar bu yüksek dozların alınmasının akciğer veya prostat kanseri gibi kanserlerin riskini artırabileceğini düşündürmektedir.
UYARI: Bu makale yalnızca bilgilendirme amaçlı yazılmıştır. Besin takviyeleri kullanımına yalnızca uzmanlar tarafından karar verilmelidir.
Beslenme Danışmanlığı için randevu almak veya ücretsiz ön görüşme yapmak için tıklayınız.
