Kadınlar genellikle hamilelik sırasında diyare (ishal) yaşarlar. İshal günde birkaç kez (24 saatlik periyotta üç veya daha fazla) meydana gelen gevşek ve sulu dışkı olarak tanımlanır. Hamilelik hormonlarındaki artış ishalin oluşmasında büyük etkendir. Gıda intoleransı, gıda zehirlenmesi, mide de virüs bulunması, diyet, fekal impaksiyon (taşlaşmış dışkı, dışkı tıkacı), ilaçların yan etkileri de hamilelikte ishale sebep olabilmektedir. İshal genellikle ciddi değildir, ancak yüksek ateş, kusma veya şiddetli karın ağrısı eşlik ediyorsa, tıbbi müdahale gerektirebilmektedir.
1- Diyet Değişimleri
Diyette yapılan değişiklikler hamilelik sırasında ishale sebep olabilmektedir. Birçok hamile kadın, bebeklerinin ihtiyaç duyduğu besinleri yeteri kadar alıp almadığından emin olamıyor ve hamile olduklarını öğrendiği andan itibaren diyetlerinde değişiklikler yapıyor ya da yediklerinin miktarlarını çokça arttırıyorlar. Hamile bir kadın vücudunda meydana gelen değişiklikler için adapte olma şansı vermeden diyetini çok hızlı değiştirirse, mide ağrıları ve ishal görebilir.
2- Gıda intoleransı
Bazı kadınlar hamile olduklarını öğrendikleri andan itibaren daha önce tüketmedikleri kadar süt içmeye başlarlar. Diyette süt alımını arttırdıklarında ishal meydana gelebilir. Bu durum, aslında daha önceden var olan laktoz intoleransı sebebiyle büyük porsiyonlarda süt ve süt ürünleri tüketimine karşın barsakların yeterli laktaz enzimi salgılamaması sonucu bu besinlerin kolaylıkla sindirilememesi ve ishale neden olmasından kaynaklanmaktadır. Gebe kadınların gebelik sürecinde metabolizmalarında belirli gıdalara duyarlı hale gelmeleri de ishale sebep olabilir. Daha önce tüketildiğinde herhangi bir gastrointestinal soruna yol açmayan besinler, sadece bu dönemde bağırsakta hassasiyet yaratabilir. Bu durumda, diyetisyen kontrolünde besinlerin seçimi hamilelikte beslenme ve besin öğesi yetersizliğine yol açılmaması açısından önem teşkil etmektedir.
3- Gıda zehirlenmeleri
Gebe kadınlar, birkaç saat süren ateş ve ağrılardan oluşan hafif semptomlarla ya da hastaneye yatmayı gerektiren bakteriyel bir enfeksiyonla birlikte ishalle karşılaşabilir. Gıda zehirlenmesi sıklıkla ateş ve titreme ile başlar ve daha sonra mide bulantısı, ishal, karın krampları ve dehidratasyona doğru ilerler. Ayrıca, besin zehirlenmeleri bir besinin tüketiminden sonra 6-72 saat arasında görülebilir. Dolayısıyla gecikmiş semptomlar da 3-4 gün öncesinde tüketilen yiyecekleri de göz önüne almak gereklidir. Ciddi vakalarda, hamile bir kadın acil tıbbi müdahale gerektiren ishal ile birlikte olağandışı derecede ağrılı bir baş ağrısı veya boyun tutulması yaşayabilir. Hamile bir kadın, şiddetli karın kramplarına neden olan ani diyare yaşarsa, 24 saat içinde tıbbi müdahale ile midenin temizlenmesi gerekir.
4- Mide virüsü
Mide virüsleri hamile kadınlarda sulu ishal ve karın kramplarına neden olabilir. Bir bebeği taşımak, hamile bir kadının vücudunda çeşitli mide rahatsızlıklarına karşı savunmasız hale getiren muazzam bir stres yaratır. Bir mide virüsü hafif veya şiddetli olabilir ve hamile kadının bağışıklık sistemine bağlı olarak 1 ila 10 gün arasında vücutta kalabilir.
5- Hormonal değişiklikler
Gebe kadınlarda dalgalanan hormon seviyeleri ishale katkıda bulunabilir. Hamilelik hormonlarının çoğu, gastrointestinal sistemdeki ishali tetikleyen ve yavaşlatan bir dalgalanma yaşar. Birçok kadın bu sebeple doğum yapmadan kısa bir süre önce ishal olabilir.
6- Besin destekleri
Gebelik süresince vücudun artan besin öğesi ihtiyaçlarını karşılamak için doktorunuz belirli haftalarda multivitamin -mineral, demir, kalsiyum, magnezyum vb. takviyeleri almanızı isteyebilir. Gebelikte özellike demir takviyesi yapılması kabızlık veya ishal, dışkı renginde değişim, karın ağrısı ve mide bulantısı yapabilir. Bununla birlikte gebelikte görülen kramplar nedeniyle magnezyum takviyesi başlanmış olabilir. Yüksek dozda magnezyum takviyeleri de bağırsak hareketlerini arttırarak ishale neden olabilir. Herhangi bir besin takviyesi sonrasında ishal yaşamaya başladıysanız doktorunuza durumu mutlaka iletiniz.
Gebelikte İshal Tedavisi
Hamile bir kadın için, anti-ishal ilaçları almak güvenli değildir, bu nedenle ishali durdurmak için diğer yöntemler kullanılmalıdır.
Gebelikte ishal yaşamanız durumunda aşağıdakileri dikkate alınız ve 24 saatten uzun süren ishallerde mutlaka doktorunuza danışınız.
• Su alımınızı artırın. Susama hissi, yapışkan cilt, kötü idrar kokusu veya koyu idrar dehidrasyon belirtileridir. Yeteri kadar sıvı tüketmek gerekir. Gebelikte en az 2,5-3 litre su tüketmek önemlidir. Ayrıca, ishal varlığında tuvalete her çıkış sonrası ilave 1-2 bardak su tüketmeye çalışın.
• Biranda fazla miktarda su tüketmek mide bulantısına neden olabilir. Özellikle de gebeliğin ilk 12 haftasında sizi bu durum daha da rahatsız edebilir. Suyu yudum yudum içmeyi deneyin.
• Gevşek, sulu dışkılı bağırsak hareketleriniz olduğunda kaybettiğiniz elektrolitleri almanıza yardımcı olmak için mümkün olduğunca fazla su için. Spor içecekleri de yardımcı olabilir, ama aynı zamanda şeker ve kafein içerebildikleri için hamilelikte kullanımı doğru değildir. Bunun yerine eczaneden ORS (Oral rehidrasyon sıvısı) alıp tüketmeniz daha sağlıklı bir seçenek olacaktır.
• Çok fazla sıvı, vücudunuzun ishali boşaltmasına yardımcı olur, böylece daha çabuk normale dönebilirsiniz.
• Meyve suyu, şekerli içecekler ve süt içmeyi bırakın. İshal, siz ve bebeğiniz için zararlı olabilecek dehidratasyona neden olabilir. Yeteri kadar sıvı tükettiğinizde, bağırsaklarınızda ishallere neden olabilecek herhangi bir yabancı maddenin temizlenmesine de yardımcı olursunuz
• Muz, pilav, elma ve tosttan oluşan hafif yiyecekler yiyin. Bu aynı zamanda BRAT diyeti olarak bilinir. Ayrıca kolay sindirilebilen yağsız proteinler, havuç gibi pişmiş sebzeler, canlı kültürlü yoğurt ve patates gibi nişastalı yiyecekler idealdir.
• Son birkaç gün içinde beslenmenizde, fiziksel aktivitelerinizde, ilaçlarınızda değiştirmiş olduğunuz şeyleri düşünün. Yeni ilaçlar almaya başlamanız, besin kaynaklı hastalık veya mide virüsü de ishale neden olabilir. Bu nedenle yediğiniz şeyleri düşünün.
• Kabızlık sonrası aniden ishal geliştiyse ve hala şişkinlik durumu söz konusuysa, fekal sıkışma yani dışkının tam boşaltılamaması durumunu yaşıyor olabilirsiniz. Bu durumda, doktora başvurmanız doğru bir karar olacaktır.
• Yüksek lifli gıda tüketiminizi azaltın. İlk trimesteriniz (ilk 12 hafta) sırasında lif alımınızı arttırmak, bağırsaklarınızın hareketini artırarak ishale neden olabilir. Hamileliğiniz sırasında lif önemliyken, yediğiniz yüksek lifli yiyeceklerin miktarını azaltmak bağırsaklarınızın hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olur ve ishalinizin iyileşmesine yardımcı olur. Diyarenin geri dönüşünü önlemek için yüksek lifli yiyecekleri yavaş yavaş diyetinize ekleyin
• Egzersiz alışkanlıklarınıza dikkat edin. Hamilelik sırasında egzersiz kesinlikle gerekli olsa da, özellikle hamile olduğunuzu öğrendikten sonra yeni bir egzersiz programına başladıysanız, ishale neden olabilir. Rahatsız edici bir ishal vakası yaşıyorsanız, egzersizi azaltmayı deneyin. Egzersiz, değişen hormonlarınızla birlikte daha gevşek dışkılara yo laçabilir. Vücudunuzun uyum sağlamasına izin vermek için birkaç gün ayırın ve ardından ishaliniz geçince yavaş yavaş egzersizi tekrar ekleyin.
• Dinlenmeyi ihmal etmeyin. İshal vakası yaşıyorsanız daha çok dinlenin. Gün boyunca ekstra şekerleme yapın. Bolca dinlenmek vücudunuzun herhangi bir potansiyel enfeksiyondan kurtulmasına yardımcı olur.
Gebelik süreci her yönden anne adayı için bilinmez bir kutu olabilmekte ve çeşitlik semptomlar anne adayı yaşayabilmektedir. Beslenme yetersizliğinin oluşmaması için doktorunuz ve diyetisyeninizle birlikte bu süreci takip ederek, sağlıklı ve konforlu bir hamilelik süreci yaşayabilirsiniz.
*Gebelik öncesi kilonuzu değerlendirmek için tıklayınız.
*Hamilelik Dönemi Beslenme Danişmanlığı için randevu almak veya ücretsiz ön görüşme yapmak için tıklayınız.
