Kronik lenfosittik tiroidit veya otoimmün tiroidit olarak da isimlendirilen bu hastalığın klinik tablosu ilk defa 1912 yılında Hakaru Hashimoto tarafından tanımlanmıştır. Hashimoto tiroid bezinde genişleme ile başlar, hipoitiroidi ile sonuçlanır. Genellikle asemptomatiktir.
Hastalığın insidansı yılda binde 0.3-1.5 vakadır. Hastalığın kesin etiyolojisi bilinmemekle beraber; genetik, epigenetik ve çevresel faktörlerin (iyot, enfeksiyon) birlikte rol oynadığı düşünülmektedir.
Genetik olarak yatkın bireylerde özellikle enfeksiyonlar (hepatit c virüsi) diyet bileşenleri (aşırı iyot alımı veya selenyum eksikliği), sigara kullanımı, bazı ilaçlar (lityum, amiadaron, interferon (alfa), stres ve gebelik gibi çevresel faktörel tiroid hastalığının gelişimini tetikleyebilmektedir.
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği’nin 2013 yılında yayınladığı bir kılavuza göre, ötiroid vakalarda tedavi GEREKLİ DEĞİLDİR. Ancak tiroid uyarıcı hormonun (TSH) yüksek olduğu durumlarda levotiroksin replasman tedavisi gündeme gelebilir.
Tıbbi Beslenme Tedavisi
Haşimato troidi tedavisinde spesifik bir beslenme planı olmamasına karşın, yeterli ve dengeli beslenme önemlidir. Bazı diyet, vitamin ve minerallerin hastalıkla ilişkisi şu şekilde açıklanmıştır.
İyot ve ve Haşimato Troidi
İyot tiroit bezi fonksiyonları ve tiroit hormonlarının sentezi için önemli bir mikrobesin ögesidir. Yetişkin bir birey için iyot gereksinimi günlük 150 mcg iken, gebelik ve laktasyonda gereksinme 250 mcg’a ulaşmaktadır. İyot eksikliği guatrdan kretinizme kadar pek çok farklı klinik tablo ile karşımıza çıkabilmektedir. İyot yetersizliği sorunu ise diyete iyotlu tuzun eklenmesi kadar basit bir uygulama ile çözülebilmektedir.
Selenyum ve Haşimato Troidi
Selenyum, antioksidan ve antiinflamatuvar etkilerinin yanı sıra tiroid hormon üretimini arttıran esansiyel bir mikro besin ögesidir. Tiroid bezi gram doku başına en yüksek miktarda selenyum (0.72 mcg/g) içeriğine sahip organdır. Ayrıca selenyum tiroid bezinde bulunan ve hidrojen peroksit gibi toksik oksijen radikallerinin detoksifiye edilmesinden sorumlu olan glutatyon peroksidaz ve superoksit dismutaz enzimlerinin yapısında bulunmaktadır. Buna ek olarak T4 hormonunun T3 hormonuna dönüşmesinde görev alan 5’deiyonidaz enziminin yapısında da yer alır. Selenyum eksikliği glutatyon peroksidaz eksikliğine ve böylece hidrojen peroksit birikimine yol açmaktadır. Bu da tiroid bezinde harabiyete ve fibrozis gelişmesine neden olur. Ayrıca T4 hormonunun T3 hormonuna dönüşmesi de bozulur. Tüm bu etkiler selenyum eksikliğine ek olarak iyot eksikliği varlığında da ortaya çıkmaktadır.
Diyetteki selenyum kaynakları yağlı tohumlar, kabuklu yemişler, tavuk, balık, hindi, deniz ürünleri, tahıllar ve yumurtadır.
D vitamini ve Haşimato Troidi
Otoimmün hastalıklarlarda T yardımcı hücrelerinden Th1 hücreleri vücudun kendini proteinlerine karşı yönelirler. Bakteri ve parazitlere karşı savunmada ise diğer bir T yardımcı T2 hücreleri gereklidir. Bu iki hücre D vitamininin direk hedefleri olması nedeniyle D vitamini eksikliğinin hipotiroidi patogenezinde, tiroid fonksiyonunda ve otoimmünite ile ilişkili olduğu düşünülmekle Serum D vitamini düzeyinin 30 ng/mL altında olduğu durumlarda günlük 1500-2000 IU alım önerilmektedir.
D vitaminin en önemli kaynağı güneştir. Yiyeceklerde çok az miktada bulunur. O neden eksiklik durumlarında takviye düşünülmelidir.
Glutensiz Diyet ve Haşimato Troidi
Son yıllarda yapılan meta analiz çalışmaları otoimmün hastalıklarla ve çölyak hastalığı birlikteliğinin gittikçe arttığını ortaya koymaktadır. Bu ilişki kısmen çölyak hastalarının artan immün duyarlılığı ile açıklanmaktadır. Bir diğer görüş ise çölyak hastalarının ince bağırsaklarında gelen villüs atrofisi nedeniyle selenyum ve iyot emiliminde oluşan malabsorbsiyonlardır. Glutensiz diyet uygulamasının zor ve maliyetli bir beslenme şekli olması nedeniyle otoimmün hastalıkları üzerine etkisi net olarak belirlenememiştir. Ancak kişi Hashimoto tanısı koyulan kişide çölyak yada herhangi bir gluten intoleransı yoksa glutensiz diyet uygulaması diyetin lif, protein, vitamin, mineral içeriğini azaltıp, yağ oranını arttırdığı için yarardan ziyade zararla sonuçlanabilir.
Beslenme Danışmanlığı Online Randevu Almak İçin Tıklayınız.
