8 Savunma Mekanizması: Nedir ve başa çıkmamıza nasıl yardımcı olurlar?
Savunma mekanizmaları, insanların kendilerini hoş olmayan olaylardan, eylemlerden veya düşüncelerden ayırmak için uyguladıkları yöntemlerdir. Bu mekanizmalar, insanların istenmeyen duygular ile arasına mesafe koymalarına yardımcı olmaktadır.
Savunma mekanizmaları, kişiliği üç perspektif ile açıklayan psikanalitik teoriden gelmektedir; id (ilkel benlik), ego ve süper ego. Sigmund Freud ile başlayan ve zamanla gelişen psikanalitik teori; savunma mekanizmalarının kişinin kontrolünde olmadığını, çoğu zaman bireylerin bu stratejileri farkında olmadan kullandıklarını savunur.
İşte en yaygın savunma mekanizları.
İnkâr: İnkâr, en yaygın savunma mekanizmalarından biridir. Gerçekliği veya gerçekleri kabul etmeyi reddettiğinizde ortaya çıkar. Dış olayları veya koşulları zihninizden engellersiniz, böylece duygusal etkiyle uğraşmak zorunda kalmazsınız. Başka bir deyişle, acı verici duygulardan veya olaylardan kaçınırsınız. “İnkâr ediyor.” ifadesi, bu mekanizmayı kullananlar için sıkça söylenir. Bir kişinin çevresinde bulunan insanlara karşı açık, net olmaları bu mekanizmayı kullanmadıkları anlamına gelmemekle birlikte gerçeklikten kaçınıldığını kuvvetlendirir.
Bastırma: Kötü düşünceler, negatif duyguları uyandıran anılar ve/veya irrasyonel inançlar kişilerin hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Kişiler tüm bunlarla yüzleşmek yerine, bilinçsizce onları tamamen unutmak amacıyla onları gizlemeyi seçebilirler. Ancak bu, gizlenen her şeyin tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmemektedir. Bu savunma mekanizması davranışları ve buna bağlı olarak ilişkileri etkileyebilir ve bu etki genellikle fark edilmez.
Yansıtma: Bireyin kendine karşı duyduğu negatif düşünce ve duyguları başka kişilerde görme davranışa yansıtma denir. Yansıtmada kişi tüm negatif durumları başka birine yüklediği gibi kendisinde oluşan bu durumlarında o kişiler tarafından kaynaklandığına inanır.
Yer Değiştirme: Bu savunma mekanizmasına sahip olan birey, tüm düşünce ve duygularını bastırır, bunları ilgili yerlere değil, başka kişi ve nesnelere yöneltir. “Hıncını benden çıkardı.” Cümlesi bu savunma mekanizmasını tam olarak anlatmaktadır.
Regresyon (Gerileme): Tehdit altında veya endişeli hisseden bazı insanlar bilinçsizce daha erken bir gelişim aşamasına "kaçabilir". Bu savunma mekanizmasında sahip olan bireyler kendilerini kötü hissettikleri bir anda, daha önce iyi ve güvende hissettiği bir dönemde yaptğı davranışları yeniden yapmaya başlarlar. Bu savunma mekanizması sadece yetişkinlerde görülmediği gibi çocuklarda da çok yaygın olarak görülen bir durum.
Mantığa Bürüme: Bazı kişiler istenmeyen davranışları kendi "gerçekleri" ile açıklamaya çalışabilirler. Kişi söylemlerinin doğru olmadığını bilse bile, yapılan seçimle rahat hissedilmesi sağlanmış olur.
Sublimasyon: Bu savunma mekanizmasının kullanılması olumlu bir strateji olarak kabul edilir. Olumlu kabul edilmesinin nedeni, kişilerin olumsuz düşünce ve duyguları, uygun ve güvenli bir nesneye ve/veya etkinliğe yönlendirmeyi seçmeleridir.
Karşıt Tepki Geliştirme: Kişi sahip olduğunu negatif duygu ve düşünceleri dışa vurumda tam tersi söylemi kullanır. Yani aslında, bu savunma mekanizmasını kullanan kişiler nasıl hissettiklerini fark ederler fakat bunun tam tersi şekilde davranmayı seçerler.
İşlevsel olmayan savunma mekanizmaları için neler yapılabilir?
Savunma mekanizmaları bir tür kendini aldatma olarak görülebilir. Genellikle başa çıkılamadığı düşünülen durum, düşünce, duygu ve davranışlara karşı aktif hale gelirler. Zihnin veya egonun nasıl tepki vereceği her zaman kontrol edilemeyeceği için bu savunma mekanizmaları bilinçsiz bir yerden kullanılır.
Ancak bu, davranışları düzeltemeyeceğimiz veya değiştiremeyeceğimiz anlamına gelmemektedir. İşlevsiz savunma mekanizmaları daha sürdürülebilir olanlara dönüştürebilir.
Savunma mekanizmasını bulun: Arkadaşlarınız ve aile üyeleriniz sık kullandığınız savunma mekanizmaları hakkında geri bildirim verebilir. Bu geri bildirim sahip olduğunuz savunma mekanizmalarını fark etmenize yardımcı olacaktır.
Başa çıkma stratejilerini öğrenin: Bir uzman psikolog ile yapılan terapi, en sık kullandığınız savunma mekanizmalarını tanımanıza ve çözümlemenize yardımcı olabilir. Terapi sürecinde bunları ele alabilir ve daha işlevsel bir hale getirebilirsiniz.
